«پیشوندهای فعلی فعال گیلکی» یکی از نقاط قوت زبان گیلکی است و این زبان از این منظر در زبان‌های ایرانی کم نظیر است. این پیشوندها قابلیت بالقوه ساختن هزاران هزار فعل و مفهۊم خؤش آهنگ ؤ قابل درک را برای گیلکی فراهم می‌کند. در ادامه نمۊنه‌هایی از این پیشوندهای فعلی فعال در زبان گیلکی را مرۊر خواهیم کرد.
گئنتن (=انداختن)
وأرگئنتن (=پهن کردن)
درگئنتن (=آویزان کردن)
هرگئنتن (=درگیر کردن)
پیتن (=پیچیدن)
واپیتن (=تاب برداشتن جزئی)
دپیتن (=در چیزی پیچیدن؛ مانند پیچیدن بۊ ؤ صدا در فضا)
فیپیتن (=دؤر چیزی پیچیدن)
مۊتن (=گشتن؛ قدم زدن)
وامۊتن (=جستجۊ کردن؛ دنبال گشتن)
دؤمۊتن (=لگد کردن؛ رۊی چیزی پا گذاشتن
هامۊتن (=تحقیق کردن؛ پژۊهش کردن)
بیشتن (=برشته کردن؛ کباب کردن)
وابیشتن (=تفت دادن)
دبیشتن (=سرخ کردن)
کتن (=افتادن)
واکتن (=از کت‌ؤکۊل افتادن)
دکتن (=در چیزی افتادن)
هکتن (=اصابت کردن؛ سرایت کردن)
فکتن (=سقۊط کردن؛ جیرکتن)
وکتن (=شدن؛ اتفاق افتادن)
گیتن (=گرفتن)
واگیتن (=از کنترل خارج شدن)
دگیتن (=شرۊع به باریدن کردن)
هگیتن/فیگیفتن (=گرفتن چیزی از کسی؛ خریدن)
فیگیتن (=زدن؛ تنبیه کردن)
وگیتن (=برداشتن)
دئان (=دادن)
وادئان (=وادادن)
هدئان/فادئان (=دادن چیزی به کسی)
فدئان (=انداختن؛ باریدن)
ودئان (=to cover)
بؤؤن (=شدن؛ بۊدن)
وابؤؤن (=باز شدن)
دؤبؤؤن (=در چیزی بۊدن)
وؤبؤؤن/واجبؤن (=بر چیزی بۊدن)
گۊدن (=کردن)
واگۊدن (=باز کردن)
دؤگۊدن (=پۊشیدن؛ ریختن در چیزی)
فۊگۊدن (=ریختن بر چیزی)
چاگۊدن (=درست کردن)
سۊسن (=×)
دؤسۊسن (=خراب شدن)
فۊسۊسن (=فرۊریختن)
وؤسۊسن (=پاره شدن)
کشئن (=کشیدن)
واکشئن (=بیرۊن کشیدن جۊجه)
دکشئن (=محکم بستن؛ طۊل کشیدن)
هکشئن/فاکشئن (=به‌سمت بیرۊن کشیدن)
چئن (=چیدن؛ زاییدن)
واچئن (=مجزا کردن)
دچئن (=چیدن بر رۊی چیزی؛ مرتب کردن)
وچئن/فیچئن/اۊچئن (=برچیدن)
خؤتن (=خوابیدن)
دۊخؤتن/جۊخؤفتن (=پنهان شدن)
فۊخؤتن/اۊخؤفتن (=رۊی چیزی خوابیدن)
فۊخؤتن (=حمله بردن)
چکسن (=×)
دچکسن/دۊچۊکستن (=چسبیدن)
وچکسن/فچکسن/اۊچۊکستن/واچۊکستن (=بالا رفتن)
کأشتن (=کاشتن)
دکأشتن (=محکم ضربه زدن)
فکأشتن (=فرۊ کردن در زمین)
دأشتن (=داشتن)
هدأشتن/فادأشتن (=سرپا داشتن)
تۊکسن (=چکه کردن)
فتکسن/اۊتۊکستن (=در رفتن آب)
شکسن/شکفتن (=شکستن)
فشکسن/اۊشکفتن (=گیر کردن تۊ گلۊ)
خۊشتن (=خشکیدن)
واخۊشتن (=از حال رفتن از گریه زیاد)
دؤخۊشتن (=ضعیف شدن؛ پلاسیده شدن)
سۊتن (=سۊختن)
واسۊتن (=تبخیر شدن)
کرسن/کلاشتن (=×)
هکرسن/فکلاشتن (=خراشیدن)
خؤندن (=خواندن)
دۊخؤندن (=صدا کردن)
ماسن (=×)
دماسن (=گیر کردن)
*پیشوند در زبان‌شناسی یک وند است که پیش از فعل می‌آید و در معنای آن فعل تغییراتی پدید می‌آورد. این روش زایش فعل یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های زبان گیلکی است.
درباره این سایت