فعل بودن در زبان گیلکی در حالات مختلف، انواع متفاوتی دارد. در این پُست به این انواع میپردازیم.
✔️ «بؤؤن»:
معنی: چیزی بودن
صرف ماضی: بؤ (=بود)
مثال: پئرِ حال خۊب بؤ (=حال پدر خۊب بۊد)
صرف مضارع: هیسه (=است)
مثال: اون داز هیسه (=اۊن داس است)
✔️ «هیسأن»:
معنی: در جایی بودن برای جاندار
صرف ماضی: هیسابؤ (=بود)
مثال: پئر خؤنه هیسابؤ (=پدر خۊنه بۊد)
شرط۱: درجایی بۊدن » خؤنه
شرط۲: جاندار بۊدن » پئر
صرف مضارع: هیسئه (=است)
مثال: پیچه دیوارِ سر هیسئه (=گربه رو دیواره)
شرط۱: در جایی بۊدن » دیوارِ سر
شرط۲: جاندار بۊدن » پیچه
تؤضیح: وقتی شرط ۱ ؤ ۲ هر دو همزمان برقرار باشند، یعنی جانداری در جایی قرار گرفته باشد، از فعل هیسأن استفاده میشود.
✔️ «نأبؤن»:
معنی: در جایی بودن برای غیر جاندار (اشیا)
صرف ماضی: نأبؤ (=بود)
مثال: ماشین فرۊشگا نأبؤ (=ماشین فرۊشگاه بۊد)
شرط۱: در جایی بۊدن » فرۊشگا
شرط۲: غیر جاندار بۊدن » ماشین
صرف مضارع: نئه (=است)
مثال: مداد میزِ سر نئه (=مداد رۊ میزه)
شرط۱: در جایی بۊدن » میزِ سر
شرط۲: شرط غیر جاندار بۊدن » مداد
تؤضیح: وقتی شرط ۱ ؤ ۲ هر دو همزمان برقرار باشند، یعنی اشیایی در جایی قرار گرفته باشد، از فعل نأبؤن استفاده میشود.
نکته: همچنین در این حالت میتوان از فعل کتن نیز کار کشید.
مثال: جنازه سردخؤنه مئن کته (=جنازه در سردخونه است)
✔️ «دؤبؤن»:
معنی: در چیزی یا جایی بودن/ چه برای جاندار، چه غیر جاندار
صرف ماضی: دؤبؤ (=بود)
مثال: پئر خؤنه دؤبؤ (=پدر خۊنه بۊد)
شرط: در جایی بۊدن » خؤنه
صرف مضارع: دره (=است)
مثال: فلاکسِ مئن چایی دره (=تو فلاکس چایی هست)
شرط: در چیزی بۊدن » فلاکسِ مئن
✔️ «وؤبؤن»:
معنی: بر روی چیزی بودن
صرف ماضی: وؤبؤ (=بود)
مثال: می دسء تیۊل وؤبؤ (=رو دستم گل بود)
شرط: بر روی چیزی بۊدن » دسِ سر
صرف مضارع: وره (=است)
مثال: دارِ سر پرتقال وره (=بر روی درخت پرتقال هست)
شرط: بر روی جایی بۊدن » دارِ سر
نکته: صرف مضارع این فعل در گویشهای غربی وأجه است.
مثال: دارِ سر خۊج وأجه (=رو درخت خۊج هست)
✔️ «فۊبؤن»:
معنی: به سمت پایین بودن/ در زیر چیزی بودن
صرف ماضی: فۊبؤ (=بود)
مثال: دارِ بۊن خۊج فۊبؤ (=زیر درخت خۊج بود)
شرط: به سمت پایین بودن » دارِ بۊن
صرف مضارع: فره (=است)
مثال: دارِ بۊن پرتقال فره (=زیر درخت پرتقال هست)
نکته: صرف مضارع این فعل در گویشهای غربی فۊجه است.
مثال: دارِ جیر خۊج فۊجه (=زیر درخت خۊج هست)
➕ چکیده مطلب:
➖ بؤؤن: چیزی بودن مانند خوب بودن
➖ هیسأن: در جایی بودنِ موجود زندهای مانند بودن گربهای بر سر بام خانه یا بودن شخصی در مکانی
➖ نأبؤن: بر جایی بودنِ شی بیجان مانند بودن کفشی در جاکفشی یا بودن کتابی در قفس
➖ دؤبؤن: در چیزی یا در جایی بودن چه برای جاندار و چه غیر جاندار مانند بودن شیای در جایی یا بودن شخصی در مکانی
➖ وؤبؤن: بر روی چیزی بودن مانند بودن میوهای بر سر درخت یا بودن کثیفی بر روی دست یا پیراهن
➖ فۊبؤن: به سمت پایین بودن مانند بودن میوهای افتاده بر روی زمین
★ همانطور که مشاهده میکنید در نظر گرفتن جزئیات ریز برای بیان فعل بودن در زبان گیلکی بسیار قابل توجه است. به اغراق نگفتهایم اگر بگوییم "گیلکی زبان ظریفی است."
درباره این سایت